Menisküs; diz eklemi yaralanmaları arasında en sık görülen problemlerden biridir. Özellikle gençlerde sportif aktivite sırasında açığa çıkan menisküs yaralanmaları ya da yırtılmaları, nitelikli bir şekilde tedavi edilmediğinde ya da tedavi süreci ertelendiğinde fiziksel aktiviteye engel olabildiği gibi uzun vadede tedavisi çok zor olan ciddi ek kıkırdak yaralanmalarına neden olabilmektedir.

İleri yaşlardaki hastalarda ise eklemin yıpranması sonucunda görülen menisküs yaralanmalarında tanı ve tedavi süreçleri dizdeki diğer hasarlar ile birlikte değerlendirilmelidir.

Bu iki dönem arasında da travmaya bağlı veya olmaksızın da yırtıklar görülebilir. Bu durumlarda tedavi planlaması ve tedavi spor yaralanmaları ve diz üzerinde deneyimli uzmanlar tarafından yapılmalıdır.

Menisküs Nedir?

Menisküs; her ne kadar yaygın bir şekilde hastalığın adı olarak bilinse de diz eklem içerisinde bulunan ve kıkırdak dokuyu koruyan bir yapıdır. Diz ekleminde hareket kolaylığı sağlamasının yanı sıra uyluk kemiğinin yuvarlak, kaval kemiğinin düz yüzeylerinin birbirine uyumlamasını ve esnekliğini sağlar. Ayrıca dizin stabilitesi konusunda bağlara yardımcı olur. Yaşam boyunca çok aktif olan ve vücudun tüm ağırlığını taşıyan diz eklemlerinde menisküs yaralanmaları oldukça sık görülmektedir.

Menisküs Yaralanması Nedir?

Menisküs yaralanmaları sporcularda sık görülmektedir. Aynı zamanda her insanın başına günlük yaşam içerisinde zorlanma, çarpma gibi travmatik olaylar sırasında gelebilmektedir. Özellikle uzun süre ayakta duranlar, ev işi yapanlar ya da ağır yük taşıyan kişilerde menisküs yaralanmaları sık görülmektedir.

Menisküs Yaralanması Çeşitleri Nelerdir?

Menisküs yaralanmaları oluşum süreçlerine göre farklı şekilde değerlendirilmektedir. Menisküs yaralanmaları çeşitleri aşağıda şekilde açıklanabilmektedir;

• Dejenratif Yaralanmalar: Menisküsün yapısal sorunları, önceki bağ yaralanmaları,zayıf kas yapısı, ileri yaş vb nedenler ile aslında objektif bir neden olmaksızın oluşan yırtıklardır. İleri yaşlarda diz ekleminin deforme olması sonucunda eklemin herhangi bir hafif darbeye maruz kalması dahi menisküs yaralanmalarına neden olabilmektedir.

• Direkt Yaralanmalar: Diz ekleminin doğrudan darbe alması sonucunda yaşanmaktadır. Özellikle trafik kazaları, dize tekme atılması ya da dizin üzerine düşülmesi menisküs yaralanmalarına neden olmaktadır.

• Indirekt Yaralanmalar: Diz sabit durumdayken gövdenin aniden dönmesi sonucunda açığa çıkmaktadır. Özellikle futbol maçlarında ya da kayak esnasında ani dönmeler ve denge kayıpları sonrasında menisküs yaralanmaları oluşmaktadır.

• Tekrarlayıcı Yaralanmalar; sürekli aynı hareketlerin yapılması sonucu menisküsün belirli bölgelerine sürekli baskı gelmesi sonucu oluşur.

Menisküs Yırtığı Belirtileri Nelerdir?

Menisküs yırtığında belirtileri aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz;

• Dizde kitlenme
• Dizde ağrı
• Dizde ödem ve sertlik

Akut yırtılmadan hemen sonra şişlik ağrı ve sertlik gelişmektedir. Kronik olaylarda özellikle oturup kalkma, yürüyüş, merdiven inip çıkarken ya da yokuş inme çıkma sırasında takılma hissi, dizin içinde veya dışında noktasal ağrı, kilitlenme önemli belirtiler arasındadır. Günlük yaşamda bu ağrıları yaşayan hastaların ertelemeden alanında tecrübeli bir ortopedi uzmanına başvurmaları önerilmektedir.

Menisküs Yırtığı Çeşitleri ve Tedavisi Nelerdir?

Menisküs yırtık tipleri farklıdır ve tedavi planları da farklı olmalıdır. Sözgelimi aslında gerçek birer yırtık olmayan grade I ve II dejenerasyon-yırtıklarda tedaviye gerek yokken, radial, komplex, vertikal yırtıklar tedavi geciktirildiğinde ek sorunlara neden olur. Horizontal yırtıklar ise ağrı yapmıyorsa ameliyat edilmemelidir. Vertikal yırtıklarda ise hastanın yaş ve yırtığı uygunsa yırtığın alınması değil dikilmesi tercih edilmelidir.

Günümüzde menisküs yırtıkları açık ameliyat tekniği tamamen terk edilmiş, artroskopik yöntemler ile çok konforlu bir şekilde tedavi edilebilmektedir. Yapılan artroskopik girişimlerde % 90 oranında yırtık alınmakta, hasta 4 saat sonra tam yük vererek yürümekte ve dizini bükebilmektedir. Menisküsün iç kenarlarında küçük kısımların alındığı yırtıklar %99 lara varan spora tam dönüş sağlar.

Menisküsün çok büyük bölümünün ya da dış kalın halkanın bir kısmının alındığı vakalarda orta-uzun vadede kireçlenme ihtimali artmakla birlikte, bırakılmasının sürekli ağrı ve daha erken kireçlenme-kıkırdak hasarlarına neden olabildiği unutulmamalıdır. Bu tür vakalarda cerrahın deneyimi çok önemlidir. Yırtığın ağrı ve hasara yol açmayacak bazı bölümlerini bırakmak uzun vadeli sorunların önüne geçer.

Menisküsün dikilmesi tüm yırtıkların %10 unun altındaki yırtıklara yapılabilir ve başarı oranı % 60- 80 arasındadır. Başarısızlık durumunda şikayetler tekrarlar ve yırtığın alınması gerekebilir. Dikilerek tedavi şansı olmayan yırtıkları dikmek hem yeni operasyon gerekliliği, hem de maliyetler nedeniyle hatalı tıbbi uygulamalar sınıfına girer.