Dr. Deniz Algün Ortopedik Bilgi

Copyright © 2023 Tüm Hakları Saklıdır

Ayak Bileği Artriti
ayak-bilegi-artriti

Artritin 100 den fazla farklı tipi vardır. Fakat, pek çok insan artritten söz ederken, çoğunlukla en yaygın şekli olan, osteoartritten bahsederler. (osteo,;kemik anlamına gelir) Osteoartritler, yaşlandıkça, sıklıkla, "hızla ilerleyen aşınma" diye tabir ettiğimiz artritlerdir. Yaş ilerledikçe, kemiklerin sonundaki kıkırdak (kartilaj doku) aşınır ve yıpranır. Bu durum eklemde inflamasyon, şişme ve ağrı ile sonuçlanır. 

Eklem hasarı doğru dürüst tedavi edilse bile, ileride osteoartritin gelişmesine neden olabilir. Bu hasar sıklıkla travmatik artritlerle neticelenir. Şiddetli bir burkma, ligament ayrılması veya kırık kemik sonucu aylar ya da yıllar sonra artrit ortaya çıkabilir. 

Ayak Bileği Anatomisi

Ayakta 28 kemik ve otuzun üstünde eklem vardır. Dokunun, ligament denilen güçlü bantları, eklemleri tutar ve yerlerine bağlar. Eğer bu eklemlerin, bir veya daha fazlasında, artrit gelişirse, dengeniz ve yürümeniz etkilenebilir. Genel olarak artritten en çok etkilenen ayak eklemleri, aşağıdakileri kapsar:

  • Ayak Bileği Eklemi (Tibiotalar Eklem); incik kemiğinin (tibianın) olduğu yerde, ayağın en üstteki kemiğinin, (talus'un) arasındaki eklemdir.
  • Arka Ayağın Üç Eklemi: Topuk kemiğinin (kalkaneus'un), talusun sonuna bağlandığı, subtalar veya talokalkaneal eklem; Talus'un, iç orta ayak kemiğine (navikulusa) bağlandığı, talonaviküler eklem ve topuk kemiğinin dış orta ayak kemiğine (kuboid kemik), bağlandığı kalkaneoküboid eklem.
  • Orta Ayak: Metatarsokuneiform eklem; ön ayak kemiklerinin (metatarsların), daha küçük olan orta ayak kemiklerine (kuneiform kemiklere), bağlandığı eklem
  • Baş Parmak: Birinci metatarsofalangeal eklem; birinci metatarsın, baş parmak kemiğine (falanksa), bağlandığı eklem. Burası, aynı zamanda bunyonların, çoğunlukla geliştiği yerdir.

RESİM-33:Ayak eklemlerini gösteren resim. 
Sağ taraf üstten aşağıya doğru:

  • Ayak bileği eklemi (tibiotalar eklem) Talonaviküler eklem Metatarsokuneiform eklem Birinci metatarsofalengeal eklem
  • Sol taraf üstten aşağıya doğru:
  • Subtalar eklem (talokalkaneal eklem) Kalkaneoküboid eklem

Artritte Belirtiler Ve Semptomlar

Belirti ve semptomlar, hangi eklemin etkilendiğine bağlı olarak değişir.Genel semptomlar, ağrı veya hassasiyet, sertlik ve hareket azalması ve şişmeyi içerir.
Yürüme zor olabilir. 

Ayak Ve Ayak Bileği Artritlerinin Teşhisi

Doktorunuz sizin hikayenizi almakla ve fizik muayene ile işe başlayacaktır. Size sorulacak soruların arasında şunlar olabilir:

  • Ağrı ne zaman başladı? Gece kötüleşiyor mu? Yürürken veya koşarken artıyor mu? Devamlı mı yoksa gelip geçici mi?
  • Dizinizi ya da ayak bileğinizi hiç incittiniz mi? Ne çeşit bir incinme? Ne zaman oldu? Nasıl tedavi edildi?
  • Ağrı her iki ayakta mı yoksa sadece birinde mi? Ağrının merkezi neresi?
  • Normal olarak ne çeşit ayakkabılar giyersiniz? İlaç kullanıyor musunuz?

Doktorunuz, yürüyüş analizi yapabilir. Bu analiz; bacağınızdaki ve ayağınızdaki kemiklerin, yürürken yukarı doğru nasıl çizgi çizdiğini gösterir, uzun adımlarınızı ölçer, ayak bileğinizin ve ayağınızın gücünü ölçer. Diagnostik testlere de ihtiyacınız olabilir. Röntgen; kemikler arasındaki mesafelenmeyi veya kemiklerin kendisinin biçimlerini gösterebilir. Bir kemik taraması, Computed Tomography (CT) taraması, Manyetik rezonans görüntüleme (MRI), durumun değerlendirmesinde kullanılabilir. 

Artritlerinizi Tedavi Etme

Artritinizin tipine, ciddiyetine ve konumuna bağlı olarak pek çok tipte kullanılabilir tedavi şekli vardır. Cerrahi olmayan tedavi tercihleri şunları ihtiva eder:

  • Ağrı kesiciler ve şişliği azaltmak için antiinflamatuar ilaçlar alma,
  • Koruyucu bir pet, taban yayı desteği, veya ayakkabı içine konan diğer taban destekleri,
  • Kalın tabanlı ayakkabının dışına yerleştirilen kavisli tabanlıklı ayakkabı (rocker buttom ayakkabısı) gibi geleneksel ayakkabılar,
  • Bir "ayak bileği-ayak" ortozu kullanma (AFO),
  • Destek kullanma veya baston kullanma,
  • Bir program dahilinde fizik tedavi ve egzersizlere katılma,
  • Kilonuzun kontrolü veya nutrisyonel ilaveler alma,
  • Eklem içersine bir doz steroid enjeksiyonu.

Eğer artritiniz, konservatif tedavilere yanıt vermiyorsa, cerrahi seçimler kullanılabilir. Sizin için en iyi cerrahi tipi, mevcut artritinizin tipine, eklemlerinizdeki hastalığın gücüne ve artritin konumuna bağlıdır. Bazen, birden daha fazla tipte ameliyata ihtiyaç olabilecektir. Ayak ve ayak bileği artritleri için yapılan primer ameliyatlar şunlardır:

  • Artroskobik Debridman: Artroskobik cerrahi artritlerin erken safhalarında yardım edebilir. Küçük bir merceği, minyatür bir kamerası ve ışıklandırma sistemi olan artroskop (kalem büyüklüğünde bir alet) eklemin içine sokulur. Bu alet eklemin üç boyutlu görüntüsünü cerrahın eklemin içini direk olarak görmesine ve problemi tanımasına imkan tanıyan, bir televizyon monitörüne yansıtır. Küçücük sondalar, forsepsler,bıçaklar ve tıraş makineleri, bilahare eklem sahasındaki yabancı doku ve gelişen oluşumların (kemik çıkıntıları) çıkarılarak temizlenmesi için kullanılabilir.
  • Artrodez Veya Füzyon Ameliyatı: Bu ameliyat, eklemden kemiği tamamen ayırmak ve beraberinde kemikleri kaynak yaparak birleştirmektir. Kemikler iyileşinceye kadar, kemikleri birlikte tutmak için, kemiğin içinden geçirilen iğneler, plaklar, vidalar veya çubuklar kullanılır. Bazen kemik greftine (kemik aşısı, yaması) gereksinim olabilir. Doktorunuz kalçanızdan veya alt bacak kemiğinizden alınmış kendi kemik parçanızı greft olarak kullanabilir. Bu ameliyat, normalde oldukça başarılıdır. Hastaların çok ufak bir yüzdesinde, yara iyileşmesi sorunu vardır. Bu komplikasyonların nedeni; destekleme ve ekleme cerrahisinin işlemleridir.
  • Artroplasti Veya Eklem Değiştirme: Ender vakalarda doktorunuz ayak bileği eklemini yapay implantlarla değiştirmeyi tavsiye edebilir. Her nasılsa, total ayak bileği ekleminin değiştirilmesi, total kalça ve diz eklem değişikliği gibi, başarılı ve gelişmiş değildir. İmplant gevşediğinde veya başarısızlıkla sonuçlandığında, ilave bir ameliyata ihtiyaç olabilir.

Sonuçlar Ve Rehabilitasyon

Başlangıçta, ayak ve ayak bileği ameliyatı oldukça ağrılı olabilir, bu nedenle; hem hastanede hem de evinize gittiğinizde size ağrı kesiciler verilecektir. Ameliyattan sonra, bir süre için, aktivitelerinizi kısıtlamak zorunda kalabilirsiniz. Ayağınız alçıya alınabilir ve geçirmiş olduğunuz ameliyatın tipine göre koltuk değnekleri, yürüteç veya tekerlekli sandalye kullanabilirsiniz.. Ayağınızı, kalbinizin üzerindeki bir seviyede yüksekte tutmanız; ilk hafta veya daha fazlası için çok önemli olacaktır. 

Dört veya altıncı ayın sonuna kadar, ayağınızın üzerine hiçbir ağırlık yüklememelisiniz ve tam olarak iyileşmeniz, dört ile dokuz ayınızı alır. Ayağınızdaki gücü ve hareket sahasını yeniden kazanmanız için, bir fizik tedavi programına katılmaya da ihtiyacınız olabilir. Çoğunlukla, üç ila dört ay içersinde, günlük aktivitelerinize geri dönebilmenize karşın özel ayakkabılar ve destekler kullanmanız gerekebilir.Vakaların geniş bir çoğunluğunda ameliyat, ağrınızda rahatlama ve günlük aktivitelerinizde kolaylık sağlar.

104

Dr. Deniz Algün

Dr. Deniz Algün

Ortopedi ve travmatoloji uzmanı, spor hekimliği, omuz - diz - kalça artroskopik ve protez operasyonları ile özel olarak ilgileniyor. 1963 doğumlu ve Ankara Tıp Fakültesi mezunu. Ortopedi ve Travmatoloji ihtisasını S.S.K. İstanbul Hastanesi'nde tamamladı.

Bunlar da İlginizi Çekebilir

ayak-ve-ayak-bilegi-anatomisi

Ayak ve Ayak Bileği Anatomisi

 Ayak ve ayak bileği yapıları oldukça karmaşık yapıdadır. Özellikle ayak ...
                                                                                                                                           

tirnak-batmasi-nedir

Tırnak Batması Nedir

Eğer ayak tırnaklarınızı, özellikle, baş parmağınız tarafındaki küçük tırnaklarınızı kısa ...
                                                                                               

ulnar-sinir-sikismasi

Ulnar Sinir Sıkışması

Dirseğinizi bir yere çarptığınızda tüm kolunuza yayılan bir elektriksel akım ...